يار با ماست چه حاجت كه زيادت طلبيم

امروز پنجم اسفند روز عشق ایرانی و سپندارمذگان است. جشن اسفندگان، جشن سپندارمذگان، جشن برزیگران، جشن مردگیران یا مژدگیران و روز بزرگداشت زمین و بانوان عناوینی هستند که برای این روز زیبا در نظر گرفته شده اند.
واژه اسپند از واژه پهلوی سپندارمت مشتق شده و اوستایی آن سپِنتَه آرمَئی تی به معنی پاک و مقدس است. از نظر واژه ‌شناسی، سپندارمذگان از دو واژه‌ «سپندارمذ» و «گان» تشکیل شده است. واژه‌ «سپندارمذ» در متون فارسی کهن مظهر عشق است. واژه‌ «گان» نیز برای جشن‌ های مختلف به کار می‌رود. با کنار هم قرار دادن این دو واژه می ‌توان جشن سپندارمذگان را جشن گرامیداشت عشق تعریف کرد.
همچنین سپندارمذ لقب زمین بوده و در فرهنگ باستانی، زمین همیشه مانند مادری در نظر گرفته می‌شود که کودکانش را از هر آسیب و گزندی دور نگه می‌دارد. علاوه بر این، زمین با فروتنی و شکیبایی موجب زایش و پرورش افراد در دامان پرمهرش می‌شود. به اعتقاد بسیاری از ایرانیان باستان، زمین و زن هر دو نماینده عشق مادرانه هستند. عشق بی‌قید و شرطی که نثار فرزندان خود می‌کنند. زمین چون خود نماد اصلی باروری است، با این صفات شناخته می شود که همانا نمادی از حس مادرانه می باشد بنابراین، این روز را روز بزرگداشت بانوان می دانند. به منظور بزرگداشت عشق و محبت، مردها در این روز به زنان و دختران خود هدیه می‌دادند این در حالی است که زنان لباس‌های نو بر تن می‌کردند و برای داشتن یک روز شاد و متفاوت از خانه بیرون می‌رفتند. مردها و دختران مسئولیت کارهای خانه را بر عهده گرفته و نقش بانوان در زندگی را ستایش می‌کردند. زن‌ها نیز با هدف تشکر از همسرانشان، به آن‌ها هدیه می‌دادند که این خود نشانی از عشق آن‌ها نسبت به همسرانشان است. همچنین در این روز جشن «مَرد گیران» یا «مژد گیران» برپا می شده که زنان به اختیار خویش و با آزادی، شوی و مَرد زندگی خود را برمی گزیدند.
به گفته ابوریحان بیرونی، «اسفندارمذ» ایزد موکل بر زمین و ایزد حامی و نگاهبان زنان شوهردوست و پارسا و درستکار بود. به همین مناسبت، این روز عید زنان به شمار می رفت و ایرانیان از دیرباز سپندارمذگان را روز زن و روز مادر می نامیدند.
ایرانیان دارای فرهنگ غنی با تعداد زیادی جشن و گرامیداشت هستند. این جشن‌ها بر اساس الهام از المان‌های طبیعت تعیین و با شادی و سرور همراه شده‌اند. بسیاری از کارشناسان و مورخان، سپندارمذگان را به عنوان ولنتاین یا روز عشاق ایرانی می‌شناسند.
متاسفانه، امروزه این جشن جای خود را به ولنتاین فرهنگ غرب داده است و نسل جدید آگاهی چندان زیادی از وجود روز عشاق در تقویم ایرانیان ندارند.

/انتهای متن/